The Water Guardians Program is An Indigenous-Led Model of Water Protection focused on protecting rivers, springs, lakes, and sacred waterways within Indigenous territories of the Amazon. Through listening processes led by elders, leaders, women, and youth, each group defined its own priorities for water protection. Treesistance’s role is to walk alongside these processes, providing training, equipment, and institutional support while respecting Indigenous governance and decision-making.
For Indigenous peoples of the Tapajós region, water is not a resource – it is a living being. Rivers hold memory, springs carry spirit, and waterways sustain cultural, physical, and spiritual life. Protecting water is therefore an act of care, resistance, and continuity across generations. Launched as a pilot in 2024–2025, the Water Guardians program strengthens community autonomy by supporting Indigenous groups to monitor, defend, and manage their waters using a combination of ancestral knowledge, territorial presence, and appropriate technology.
Water Guardians are trained and equipped to:
The Water Guardians Program is closely connected to Treesistance’s Forest Guardians network, forming part of a wider Indigenous-led territorial defence system that recognizes forests and waters as inseparable.
“In het inheemse gebied Maró in Brazilië verzamelde een inheems bewakingsteam GPS-bewijs van illegale houtkapactiviteiten. Toen GPS-gerelateerde foto's van illegale bosbouwactiviteiten werden gepresenteerd aan de Environmental Inspection Agency (IBAMA), werd dezelfde dag nog een helikopter naar de locatie van de illegale activiteiten gestuurd. 8 houtkapconcessies werden geannuleerd en houtbedrijven werden uit het inheemse gebied verdreven door het geregistreerde bewijs. Het pilotproject toonde aan dat lokale bosbescherming, zelfs in afgelegen gebieden zonder elektriciteit of telefoonnetwerken, kan worden uitgevoerd door ondersteunende gemeenschappen met toegang tot vertrouwde wetshandhavingsactoren.”
Uitkomst van VN-module over bos en fauna uit 2021
2010-2016
NWO Onderzoekssubsidie toegekend voor ontwikkeling van model voor toegang tot recht.
2014
Universiteit Utrecht verstrekt beurs voor opzetten pilotprogramma in het inheemse gebied Maró.
2016
Het effect: 8 illegale houtkapconcessies worden verwijderd uit Maró.
2018
Forest Guardians actief in Munduruku Plan Alto.
2020
Nieuw hoofdkantoor gefinancierd en gebouwd voor Indigenous Council of the Tapajos & Arapiuns.
2021
Project positief beoordeeld in de VN-module over bos en fauna.
2022
Munduruku Takuara & Braganca Forest Guardians opgericht.
2023
Livegang van het Treesistance-platform na de fusie van Sinchi en Forest Forces.
2024
5 new territories added to the Forest Guardian program in the Lower Tapajós . Plus new programs launched in the Cerrado (TI Pimental Barbosa) and Acre (TI Katukina)
2025
New guardian group formed in Acre (TI Rio Gregorio). Water Guardian groups formed in the FLONA (Tapajós National Forest)
In deze videoserie vertelt dr. Tim Boekhout van Solinge over de vele uitdagingen in het Amazonegebied, het kadaster, inheemse gebieden en strategieën om illegale boscriminaliteit een halt toe te roepen (in het Engels)
Het Access for Justice-model is ontwikkeld door doctor Tim Boekhout van Solinge, hoofd van Forest Crime Prevention voor Treesistance. Tim is een criminoloog gespecialiseerd in bos- en wildcriminaliteit, illegale markten en de rechtsstaat. Hij is een VN-consultant en onderzoeker aan de Erasmus Universiteit Rotterdam en de UFOPA-universiteit in Brazilië. Sinds 2003 is hij actief in het Braziliaanse Amazonegebied.
Landen afbakenen / landrechten
Afhankelijk van de situatie / landrechtenstatus van de gemeenschap, moeten ze mogelijk eerst landrechten afbakenen en de benodigde claims via de rechtbank indienen. Dit kan een lang proces zijn. Maar het goede nieuws is dat wanneer een landclaim in de rechtbank wordt verwerkt, het land automatisch wordt bevroren. Daardoor is het illegaal voor elke extractieve industrie om het bos te blijven kappen. In de meeste gevallen zou de claim moeten worden geaccepteerd, want de Braziliaanse grondwet handhaaft de rechten van inheemse volkeren.
Deze eerste stap is essentieel om de illegaliteit te bewijzen van ontbossing door individuen of bedrijven die hulpbronnen ontginnen.
Vorming van Forest Guardians
Elke groep Forest Guardians bestaat uit veel leden. Zowel mannen als vrouwen en variërend van de leider tot leraren tot studenten. Ze krijgen training van leider Dadá en zijn team, inheemse peer-to-peer training. Ze leren de technische apparatuur te gebruiken, veilige confrontatietechnieken en veiligheid. Het aantal mensen hier is van vitaal belang, omdat ze in aantal groter moeten zijn dan degenen die illegaal binnendringen. Eén persoon maakt foto's met de GPS-camera om bewijs te verzamelen van illegale activiteiten en de locatie. De gps biedt exacte coördinatoren voor de federale politie. Ondertussen verspreiden de andere leden zich – uit veiligheid – en leggen bewijs vast met mobiele camera's.
De nadruk ligt bij deze werkwijze op bescherming door preventie. Dit is het beste afschrikmiddel en de beste methode om ontbossing te stoppen.
Toegang tot justitie - Relatieontwikkeling met openbare aanklagers en federale politie
Een cruciale maar vaak onderschatte stap in het bestrijden van ontbossing is het daadwerkelijk ondernemen van actie en het implementeren van maatregelen. Het aantonen van illegaliteit, het monitoren van ontbossing en zelfs het verzamelen van bewijs betekent niets, als er niet naar het bewijs wordt gehandeld. En daarvoor is de steun en ondersteuning van sterke instellingen nodig.
Onze strategieën zijn de afgelopen 10 jaar ontwikkeld met openbare aanklagers, federale politie en juridische collectieven. Zo zorgen we ervoor dat wanneer illegale activiteiten worden gedocumenteerd, de nodige maatregelen worden genomen. Denk aan: de federale politie kan arrestaties verrichten, er worden de juiste juridische maatregelen getroffen om vergunningen in te trekken, of grotere bedrijven worden ter verantwoording geroepen.
Verantwoording afleggen is essentieel om niet alleen te zorgen dat de huidige activiteiten worden stopgezet, maar ook om te benadrukken dat deze daden niet ongestraft blijven.
0
